Osmanlı Devleti ile Selçuklu ve Bizans Devletlerinin Yönetim Anlayışı

Osmanlı Devleti’nin yönetim anlayışı süreklilik göstermesi açısından devamı olduğu Selçuklu Devleti’nin yönetim anlayışına (monarşi) benzemekle birlikte, ülke topraklarının hanedan üyeleri arasında paylaştırılması noktasında Selçuklu Devleti yönetim anlayışından ayrılıyordu. Çünkü Osmanlı Devleti daha merkeziyetçi bir yapıya sahipti. Osmanlı Devleti’nde “Ülke padişahın malıdır.” anlayışı hâkimken Selçuklularda ülkenin melikler arasında paylaştırılarak yönetilmesi esastı.

Bizans Devleti’nin yönetim anlayışı, yönetimin babadan oğla geçmesi noktasında Türk devletleri ile benzerlik gösteriyordu. Ancak Bizans Devleti’nde yönetimin başında bulunan hanedanlar, ordu komutanlarının güçlenmesi ile değişebiliyor ve onun yerine yeni bir hanedan gelebiliyordu. Bizans’ta imparator; ordu komutanı, yargıç ve aynı zamanda mutlak yasa koyucu olmuş, bazı dönemlerde imparatoriçeler de ülkeyi yönetmiştir.

Osmanlı Devleti, Bizans’tan farklı olarak bütün unsurlara adaletli davranmış, bundan dolayı bünyesindeki bütün milletleri kendisine bağlamayı başarmıştır. Osmanlı’da herkesin kendi dinî inancına göre yaşamasına izin verilmiş, başta ibadet olmak üzere birçok konuda insanlara özgür bir ortam sağlanmıştır. Başka dilden, dinden, ırktan ve mezhepten olan insanlara saygı gösterilmesi Osmanlı’yı Bizans’tan ayırsa da Osmanlı Devleti, yönetim anlayışında Bizans İmparatorluğu’nun merkezî yapısını kendisine örnek almıştır.